فیوز


مقاومت الکتریکی و جریان در مدار:
جریان الکتریکی در رسانای متصل به مدار بنابر قانون اهم از روی مقاومت رسانا و ولتاژ دو سر آن معین می شود. برای یک ولتاژ معین ، هر چه مقاومت رسانای داده شده بیشتر باشد جریان کمتر است. مثلاً مقاومت لامپ های التهابی معمولی نسبتاًزیاد است ( صدها اهم ). و از این رو جریانی که از آنها می گذرد کم است (چند دهم آمپر) .

کوتاه شدگی مدار:


اگر سیم ها را با اتصال فرعی
 به لامپ متصل کنیم. مدار فرعی با مقاومت بسیار کم بدست می آید. و جریان
خیلی شدید می شود. در این مورد گفته می شود که مدار کوتاه بوجود آمده است. مدار کوتاه بطور عام هر اتصال کم مقاومتی در دو سر منبع جریان الکتریکی
 است. جریان های شدیدی که در مدار کوتاه ظاهر می شود فوق العاده  خطرناک
هستند و به علت آنکه سیم ها شدیداً گرم می شوند برای منبع جریان بسیار زیان
 آورند.


محافظت سیم ها از کوتاه شدگی مدار:

برای محافظت سیم ها از کوتاه شدگی مدار ، فیوز استفاده می شود فیوز ها سیم های نازک مسی اند یا سیم هایی که از فلزات زود گداخت مثل سرب
 ساخته شده اند. که به طور سری به مدار حامل جریان متصل می شوند. و طوری در
 نظرگرفته می شوند که اگر جریان از مقدار مشخص شده بیشتر شود ذوب می شود.
نمودار طرح وار زیر طرز کار فیوز را شرح می دهد وقتی که سیم ها توسط تکه
سیم مسی متصل شوند مدار کوتاه فیوز بطور سریع ذوب شده و مدار قطع می شود.

ساختمان فیوز فشنگی با توپی پیچی:


این فیوز رایجترین نوع از فیوزهاست که به کار برده می شود. منشا اصلاح
فیوزی به توپی چینی(1) که در سطح بیرونی فیوز قراردارد، مربوط است، که
سیم(2) با نقطه ذوب پایین در آن قراردارد. توپی مانند سرپیچ لامپ در سر پیچ(3) پیچانده می شود و پس در هر کوتاه شدن مدار تعویض می شود.

معمولا ، یک فیوز یا دسته فیوزهایی به اتصال های تامین کننده جریان در
یک ساختمان یا هر آپارتمانی متصل می شود. گاهی فیوزها را در جعبه مستقلی
قرارمی دهند. فیوزپریزی در ساختمان جعبه فیوز
 وجود دارد که باید با عبور جریان 3تا 5A ذوب می شود، فیوز آپارتمان با
عبور جریان 15تا 20A ذوب می شود. در حالیکه فیوز یک ساختمان برای جریانهای
خیلی شدیدتر چند صد آمپر تنظیم می شود.


ساختمان فیوز با توپی پیچی:
توپی چینی
سیم با نقطه ذوب پائین
جای فیوز

آشنايي با انواع فيوز ها و نحوه حفاظت از مدارهاي الكتريكي
 

 

فيوز چيست؟

فيوز
معمولا از يك تيوب سراميكي تشكيل شده كه آلياژي از جنس نقره يا مس از وسط
آن عبور مي كند و اطراف آن با كوارتز يا سيليس پر مي شود ،المان مركزي فيوز
به گونه اي طراحي شده است كه اجازه عبور جريانهاي مجاز را مي دهد و به اين
ترتيب فيوز از عبور جريانهاي اضافي و خطا جلوگيري مي كند.

اتصال كوتاه چيست؟

اتصال
كوتاه خطايي است در يك وسيله الكتريكي كه در آن بار الكتريكي اجازه مي
يابد تا بين يك فاز و زمين الكتريكي يا بين دو فاز جريان يابد. به عبارت
غير فني تر، يك اتصال كوتاه هنگامي رخ ميدهد كه جريان الكتريسيته از يك
مدار در جهتي ناخواسته، عموما به دليل يك اتصالي در جايي كه كسي انتظار
ندارد، عبور كند.
ساده
ترين راه براي ايجاد يك اتصال كوتاه متصل كردن سرهاي مثبت و منفي يك باتري
توسط يك هادي كم مقاومت، مانند سيم، است. مقاومت كم موجب جريان زياد مي
شود كه منجر به خروج انرژي زيادي از باتري در مدت كوتاه ميشود.

مفهوم بار اضافي به چه معنا مي باشد؟

مقدار
جريان عبوري از مدار را اصطلاحا بار مي نامند،گاهي به هنگام استفاده بيش
از حد مصرف كننده ها ،راه اندازي الكترو موتورها تحت فشار و يا عدم تعادل
در شبكه در مدار الكتريكي بار اضافي بيش از حد مجاز به وجود مي آيد كه بايد
از عبور آن جلوگيري شود چرا كه باعث صدمه به تجهيزات مي گردد.

يوزها از نقطه نظر كاربرد و تكتولوژي ساخت به گونه هاي متعددي تقسيم مي شوند

تقسيم بندي فيوزها از نقطه نظر كاربرد

فيوزهاي ساختماني و سيستم هاي روشنايي

فيوزهاي
ساختماني معمولا از نظر ولتاژ با ولتاژ برق شهري يكسان بوده و از آنها
براي محافظت از تجهيزات ساختماني و روشنايي استفاده مي شود نمونه ساده اين
فيوزها موسوم به فيوز فشنگي در پايين كنتور برق نصب مي شود.

فيوزهاي صنعتي و نيروگاهي

با
توجه به تنوع فعاليتهاي صنعتي اين فيوزها داراي تنوع بسياري هستند يك
نمونه از اين فيوز كه معمولا به شكل مكعب مستطيل با دو قسمت فلزي كارد
مانند كه از دو سار آن خارج شده ،مي باشد كه به آن فيوز كاردي مي گويند
ولتاژ اين فيوزها بسته به تجهيزاتي كه از آنها حفظت مي كنند بين 500 تا
1200 ولت و با شدت جريانهاي مختلف مي باشد.
البته
نوعي خاص از فيوز وجود دارد كه مخصوص حفاظت از تجهيزات ÷ستهاي برق و
نيروگاهي مي باشد،كه به انها فيوزهاي HV يا هاي ولتاژ مي گويند اين فيوزها
قابليت كار با ولتاژهاي بسيار بالا گاها تا 36000 ولت را نيز دارا مي
باشند.

فيوزهاي الكترونيك صنعتي

درواقع
اين فيوزها محافظت از وسايلي نظير كنترل درايوهاي برق مستقيم ،يو پي اس ها
و اينورتر ها و ساير تجهيزاتي كه به نوعي با عناصر نيمه رساناي الكتريكي
semiconductors سرو كار دارند ،را به عهده دارند و از آنجا كه اين عناصر
ظرفيت حرارتي پايين داشته و فوق العاده نسبت به افزايش جريان حساس هستند
بنابراين بايد با فيوزهاي خاصي موسوم به فيوزهاي تند سوز حفاظت شوند.