گشت ارشاد و حاشیه های آن !
گشت ارشاد داستان زندگی ۳ دوست است که با جعل کارت نیروی انتظامی و
استفاده از اسلحه های قلابی و چسباندن برچسب گشت ارشاد روی یک ماشین، از
افرادی که حجاب درستی ندارند یا رفتارهای خلاف قانون دارند، اخاذی می کنند.
این ۳ دوست که در جایگاه «ضدقهرمان» قرار گرفته اند به صورت انسان هایی
دوست داشتنی تصویر شده اند که اگرچه برای رفع و رجوع گرفتاری های زندگی و
خانواده شان دست به اخاذی می زنند و رفتارهایی غیرقانونی دارند، اما تاحدی
غیرت و شهامت دارند که وقتی مشکلی برای یک دختر ستمدیده پیش می آید، حتی به
قیمت از دست دادن جانشان به او کمک کنند.
به گزارش ایران ویج ، این خانم ـ پریسا ـ که در همسایگی آنها زندگی می
کند با یکی از دانه درشت های سیاست و تجارت، روابط نامشروعی داشته و حالا
به این دلیل که از او آسیب دیده و مورد آزار قرار گرفته است، بنا دارد تا
با اسنادی که در اختیار دارد او را رسوا کند، اما نوچه های مرد به خانه
پریسا می ریزند و او را تا حد مرگ کتک می زنند. ۳ دوست هم که سردسته آنها
(عباس) دل در گرو پریسا دارد به سراغ مرد می روند و حسن و عباس در نزاعی
خونین که میان آنهاپیش می آید بشدت زخمی می شوند و عطا به قتل می رسد.
● ضدقهرمانسهیلی در فیلم گشت ارشاد تلاش کرده تا از ۳ شخصی که با جعل کارت به
عنوان ضابطین نیروی انتظامی به اخاذی می پردازند چهر های مثبت ارائه دهد و
به سبک بسیاری از فیلم های آمریکایی ضدقهرمان هایش را به جای قهرمان قرار
داده است.
رئیس این گروه (عباس) پدر و مادر پیری دارد که به سبب گرفتارشدن آنها به
مشکلات مالی به ناچار دست به دامان ربا شده است و حالا برای بازپرداخت این
پول زورگیری می کند.عطا که پولاد کیمیایی نقش او را ایفا کرده است از
همسرش جدا شده و ناچار است هر ماه یک سکه بابت مهریه به همسرش بپردازد و
چون بیکار است با حاجی همکاری می کند.
حسن جوان ترین عضو گروه هم پدری معتاد و خانواده ای به هم ریخته دارد که
در تنگدستی روزگار می گذرانند و کارگردان با این شیوه خواسته یا ناخواسته
فضای ذهنی مخاطب را نسبت به این شخصیت های متخلف، تلطیف کرده و سعی داشته
تا کمی از بار تخلفات و زشتی هایی را که متوجه آنها و عملکرد نادرست شان
است کم کند.از سوی دیگر، وقتی در میانه فیلم، این سه نفر برای نجات دختری
ستمدیده حتی از جانشان می گذرند، مخاطب احساس خوبی نسبت به آنها پیدا می
کند و قبح اخاذی و زورگیری در فضایی توام با دلسوزی و طنز و شوخی کمرنگ می
شود.
● گشت ارشادچندی پیش دولت و مجلس و قوه قضاییه تایید کردند که برای برخورد با
بدحجابی بخشی از نیروهای انتظامی، با متخلفان و بدحجابان برخورد کند. اگرچه
این مورد، در فضایی از موافقت ها و مخالفت های نسبتا شدید، قانونمند و
اجرایی شد، اما به هر حال به صورت قانون درآمد و شکل رسمی یافت و طبیعتا از
آن پس اگر نقدی به آن وجود دارد هم باید به صورت منطقی و اصولی انجام
گیرد.
اما این که در فضای سینما و با استفاده از ابزار پرقدرت تصویر بدون هیچ
نقدی و صرفا با شیوه های تبلیغاتی به برخورد با مقوله گشت ارشاد پرداخته
شود و حتی مورد هجو قرار گیرد، رفتاری شایسته و بجا نیست.
● ارزش ها و اعتقاداتاز سوی دیگر، برخی مفاهیم، ارزش ها و اعتقادات نیز در این فیلم هجو شده و به بهانه شوخی و طنز به چالش کشیده می شوند.
در بخشی از فیلم دختری در مواجهه با پسرهای ثروتمند، پدرش را به عنوان
مهندس انرژی هسته ای معرفی می کند، اما در نهایت معلوم می شود که پدر او
فروشنده دوره گردی است که گویا خرما می فروشد و پلاکاردی روی وانتش گذاشته و
روی آن نوشته «انرژی هسته ای، هزار تومان بسته ای…»، که رسما به استهزاء
گرفتن و ریشخندکردن یکی از مهم ترین خواسته های مردم ما در سال های اخیر
بوده است.
خواسته بحق و بجایی که بخش عمده ای از تحریم ها و فشارهای کنونی که به
کشور ما وارد می شود، به خاطر ایستادگی بر داشتن حق استفاده صلح آمیز از
انرژی هسته ای است و در چنین شرایطی هجو این خواسته منصفانه نیست.
● عملکرد وزارت ارشادشاید اگر در این فیلم، کنایه ها و اشارات به اندازه ای زیرپوستی و ظریف
بود که مخاطب بسختی می توانست منظور نویسنده و کارگردان را بفهمد، توجیه
ساخت این فیلم منطقی تر بود، اما در فیلمی مثل گشت ارشاد که همه چیز عیان و
گل درشت مطرح شده است و شبهه استهزای برخی ارزش ها در آن برای برخی از
اقشار جامعه وجود دارد ، این که مسوولان وزارت ارشاد متوجه این موضوعات
نشده اندناشی از بی دقتی است.
● حواشی پیرامون فیلمبا وجود احتمال بروز مشکلاتی برای فیلم های گشت ارشاد و خصوصی،
قرارگرفتن این دو فیلم در فهرست فیلم های اکران نوروزی دارای ریسک بالایی
بود . شاید اگر این دو فیلم در فصول دیگری از سال اجازه اکران محدود می
یافتند، حاشیه چندانی برای آنها ایجاد نمی شد.
حاشیه هایی که با جمع شدن گروهی جلوی وزارت ارشاد آغاز شد. گروهی که
نسبت به این دو فیلم اعتراض داشتند و آنها را برخلاف ارزش ها و اعتقاداتشان
می دانستند. جالب اینجاست که حتی حضور وزیر ارشاد در میان معترضان و
درخواست از آنها برای دیدن فیلم هم بی ثمر بود و معترضان همچنان
بردرخواستشان برای توقیف فیلم ها اصرار داشتند.
از سوی دیگر تذکرهای برخی از ائمه جمعه و جماعات نسبت به مشکلات این فیلم ها به پررنگ تر شدن این حواشی کمک کرد.
دفاع وزیر ارشاد و این که «فیلم مستهجنی نداریم» و پاسخ تند امام جمعه تهران به اظهارات وی هم بر حاشیه ها افزود.
از سوی دیگر برای کاستن از فشارها، معاونت سینمایی اقدام به نمایش این
فیلم ها برای اعضای کمیسیون فرهنگی کرد که به گفته خبرگزاری مهر برخی
نمایندگان در اعتراض به گشت ارشاد، سالن نمایش را ترک کردند.
آن طور که مهر نوشته است حجت الاسلام سیدجلال الدین یحیی زاده پس از این
جلسه گفته است: فیلم گشت ارشاد در حالی در برهه خاصی از زمان کنونی به
تمسخر امر به معروف و نهی از منکر پرداخت که طی چند ماه گذشته شاهد تعرض بی
سابقه اوباشی به آمرین معروف و ناهیان از منکر بوده ایم.
یحیی زاده درباره این جلسه گفته است: «استنباط بنده از مشاهده عکس العمل
اعضای کمیسیون فرهنگی که حتی به ترک اعتراض آمیز سالن نمایش وزارت ارشاد
در همان دقایق ابتدایی نمایش فیلم منجر شد این است که نظر همه اعضا نسبت به
این فیلم منفی باشد.»
به هر روی روند اعتراض ها به این فیلم و فیلم خصوصی همچنان ادامه دارد و
مسوولان وزارت ارشاد تلاش دارند تا به نحوی از شدت فشارها کم کنند.
( روزنامه جام جم )
